با آنکه حوزه عملیاتی داعش از ابتدا بر عراق و سوریه متمرکز بوده و در حال حاضر نیز این دو کشور به عنوان حوزه اصلی عملیات و مقر خلافت اسلامی داعشی‌ها محسوب میشود، اما با این حال عملیاتهای داعش به طیف وسیعی از کشورها در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تا اروپا گسترش یافته است. همچنانکه در سالهای پیش رو نیز به نظر میرسد تمرکز عملیاتهای داعش علاوه بر عراق و سوریه به عنوان حوزه اصلی، در سایر مناطق با گسترش بیشتری همراه شود. با این حال در گستره‌های جغرافیایی مختلف، نوع عملکرد و عملیاتهای داعش با ابهامات و پیچیدگیهای خاصی همراه است.
در حالی که عملیاتهای داعش در ابتدا بر سوریه و عراق متمرکز بود و ابوبکر البغدادی خواستار هجرت به سرزمین خلافت بود، این گروه اکنون سیاست توسعه بین المللی عملیلات‌ها را دنبال میکند و روندهای آینده نیز در این راستا تعریف میشود. در ماههای گذشته داعش در حوزه‌های مختلف از جمله در فرانسه، لیبی، عربستان سعودی، کویت، مصر و تونس عملیات‌هایی انجام داد، هرچند که این عملیاتها صرفا به منظور گسترش مساحات جغرافیایی تحت تسلط داعش نبوده و اهداف روانی و تکنیکی مهم دیگری مانند افزایش روحیه جنگجویان و رفع توجه جامعه جهانی از سوریه تا زمان پیدا کردن قدرت لازم برای حل مشکلات داخلی را دنبال میکرده است. ولی در هر حال توسعه داعش با مشکلات مختلفی روبروست و گسترش سازمانهای تابع داعش میتواند بار تحمیلی زیادی را برای این گروه به همراه داشته و هزینه‌های آن را افزایش دهد.
گسترش حوزه عملیاتی داعش به نوعی تغییر الگوی اولیه آن که تمرکز بر عراق و سوریه بود را تغییر میدهد و آن را شبیه القاعده در قالب یک سازمان جهانی تعریف میکند که تسلط آن بر عملیات‌هایش در سطح جهانی را دشوار میسازد. با این حال مساله مهم دیگر نوع رابطه داعش با شاخه‌های مختلف آن است که متنوع و تاحدی نامعلوم است. در حالیکه داعش با شاخه‌های خود در مصر و لیبی ارتباطاتی دارد، این ارتباط با بوکوحرام که به داعش پیوست و نام خود را به ولایت غرب آفریقا تغییر داد، معلوم نیست. همچنین گروههایی از جمله در هند وجود دارند که از اسم داعش استفاده میکنند ولی مورد پذیرش رهبری داعش نیستند.
در مجموع در خصوص حوزه عملیاتی داعش در سالهای پیش رو میتوان چند نکته را مورد تاکید قرار داد. نخست اینکه سوریه و عراق همچنان به عنوان حوزه عملیاتی اصلی داعش باقی خواهد ماند و این گروه سعی خواهد کرد تا با بسیج نیرو و تامین مالی بیشترین عملیاتهای خود را در این حوزه پیش ببرد. هدف این عملیاتها در وهله نخست حفظ سرزمین تحت تسلط و حمایت از کیان خلافت اسلامی و سپس گسترش آن به سایر مناطق در صورت امکان است. دوم اینکه شمال و احیانا برخی دیگر از مناطق دیگر آفریقا به عنوان اولویت عملیاتی دوم داعش خواهد بود و داعش در این حوزه علاقه مند به کسب پیروزیهای بزرگ و گسترش حوزه تسلط سرزمینی است. به خصوص بحرانهایی مانند لیبی میتواند بسترهای مناسبی را برای داعش در این خصوص ایجاد کند. در حوزه خاورمیانه نیز هرچند دو کشور اردن و لبنان در معرض گسترش حضور مستقیم داعش قرار دارند، اما این گزینه شاید چندان قوی نباشد. با این حال احتمال گسترش عملیاتهای بمبگذاری داعش در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با توجه به عضوگیریهای داعش از این حوزه محتمل به نظر میرسد. و در نهایت داعش در حوزه اروپا هر چند به صورت موردی به برخی بمبگذاریهای موردی مبادرت میکند و از همین رو میتواند از احتمالات قابل طرح در خصوص حوزه عملیاتی آینده داعش باشد.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/4396
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
